De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van 12 september maakt een eind aan
de nipte meerderheid die de partijen van het Lente-Akkoord hadden. VVD, CDA,
D66, Groen Links en de ChristenUnie houden na woensdag samen waarschijnlijk
74 van de 150 Kamerzetels over.
De PvdA, die niet mee deed aan het Lente-Akkoord, komt na de VVD als grote
winnaar van de verkiezingen uit de bus. Met respectievelijk 39 en 41
zetels kunnen PvdA en VVD zelfs met z’n tweeën een coalitie vormen.
Dat belooft echter een
moeizame formatie te worden. Intussen gaat het demissionaire kabinet van
VVD en CDA gewoon door met het uitwerken van de plannen van het
Lente-Akkoord, zij het dat minister van Financiën Jan Kees de Jager (CDA) op
de derde dinsdag van september tegenover een fors gewijzigde samenstelling
van de Tweede Kamer komt te staan.
Lente-Akkoord
De zogenoemde Kunduz-partijen draaiden afgelopen mei een bezuinigingspakket
van 12,4 miljard euro in elkaar, om te zorgen dat het begrotingstekort van
Nederland in 2013 onder de drie procent uitkomt.
Opvallend genoeg is het gros van de maatregelen al vóór de verkiezingen in
hoog tempo door de Tweede Kamer gejast.
BTW, AOW-leeftijd, eigen risico zorg
Zo is
een bezuinigingspakket voor 2013 van 5,2 miljard euro op 22 juni al door
de Tweede Kamer aangenomen. Hieronder vallen onder meer de verhoging van het
algemene btw-tarief van 19 naar 21 procent (per oktober dit jaar) en de
verhoging van de energiebelasting voor aardgas in 2013.
Ingrepen voor de zorg, zoals de verhoging van het eigen risico van de
zorgverzekering naar 350 euro en de eigen bijdrage voor verblijf in het
ziekenhuis van 7,50 euro per dag, zijn eveneens vóór de verkiezingen door de
Tweede Kamer heen gekomen.
Hetzelfde geldt voor het kabinetsbesluit om de aanschaf van rollators en
gehoortoestellen vanaf volgend jaar niet meer te vergoeden via het
basispakket.
Ook de stapsgewijze verhoging
van de AOW-leeftijd, tot 67 jaar in 2023, en de bankenbelasting
zijn afgetikt in de Tweede Kamer.
In principe kunnen individuele maatregelen weer worden teruggedraaid, maar
daarvoor moet expliciet actie worden ondernomen door een meerderheid van de
nieuwe Tweede Kamer, of het nieuw te vormen kabinet. Als dat niet gebeurt,
gaan de maatregelen uit het Lente-Akkoord gewoon door.
Hypotheekrente-aftrek
Per saldo zijn er nog twee belangrijke dossiers waar de nieuwe Tweede Kamer
zich na Prinsjesdag over kan uitspreken: de beperking van de
hyptheekrenteaftrek en de afschaffing van de onbelaste reiskostenvergoeding
voor woon-werkverkeer, ook wel de 'forensentaks' genoemd.
Bij het Lente-Akkoord werd afgesproken om vanaf 2013 de betaalde
hypotheekrente alleen nog als aftrekpost te laten bestaan voor de
inkomstenbelasting, als ook daadwerkelijk tijdens de looptijd wordt afgelost
op de hypotheeklening. Voor nieuwe leningen wel te verstaan.
Door het Lente-Akkoord worden huiseigenaren de facto gedwongen nieuwe
hypotheekleningen met annuïtaire of lineaire aflossing aan te gaan, als ze
de rente-aftrek willen behouden.
Intermediair De Hypotheekshop rekende deze week nog eens voor dat dit vooral
starters opzadelt met hogere lasten. Een starter op de woningmarkt met een
lening van 200 duizend euro en een rente van 5 procent, heeft bij verplichte
aflossing een 122 euro hogere netto maandlast van 765 euro, vergeleken met
de huidige situatie.
Alternatieven beperking aftrek
Vrijwel alle politieke partijen hebben varianten bedacht op het voorstel uit
het Lente-Akkoord. Zo pleit de VVD ervoor om het plan uit het Lente-Akkoord
te versoepelen door starters de mogelijkheid te bieden de eerste vijf jaar
nog zonder verplichte aflossing hypotheekrente te laten aftrekken.
De PvdA daarentegen koerst aan op een geheel andere aanpak, waarbij voor zowel
bestaande hypotheekleningen als nieuwe leningen het percentage voor de
renteaftrek wordt afgebouwd van 52 procent naar 30 procent.
In alle gevallen geldt dat alternatieven voor de beperking van de
hypotheekrenteaftrek een eigen Kamermeerderheid moeten zien te krijgen.
In principe kan de nieuwe Tweede Kamer ook tegen de variant uit het
Lente-Akkoord stemmen, zonder alternatieve oplossing. Op korte termijn is
het effect daarvan niet zo groot. Het demissionare kabinet Rutte I raamde de
besparing door beperking van de renteaftrek in 2013 bijvoorbeeld op 13
miljoen euro.
Op de lange termijn levert het aanpakken van de rente-aftrek de schatkist
echter 5,4 miljard euro op. Dat valt niet zomaar weg te poetsen.
Onbelaste reiskostenvergoeding
De zogenoemde 'forensentaks', het andere hoofdpijndossier uit het
Lente-Akkoord, is door vrijwel alle partijen tijdens de verkiezingscampagne
afgezwakt.
Onder meer de VVD en het CDA willen de onbelaste reiskostenvergoeding voor
werknemers op z'n minst deels in stand houden. Maar dit is niet eenvoudig te
realiseren.
Wie de afschaffing van de onbelaste reiskostenvergoeding voor woon-werkverkeer
- zowel voor auto als trein - wil terugdraaien, moet vrijwel meteen een
alternatief klaar hebben. Deze bezuinigingsmaatregel van 1,3 miljard euro is
namelijk bedoeld als dekking voor het permanent verlagen van de
overdrachtsbelasting van 6 procent naar 2 procent.
Afgelopen juli is al besloten dat de overdrachtsbelasting voor huizenkopers op
twee procent van de koopsom blijft. Dit slaat structureel een gat van 1,2
miljard euro in de rijksbegroting. Per saldo komt dat neer op een circa 0,2
procentpunt hoger begrotingstekort.
Het Centraal Planbureau rekent er inmiddels op dat het tekort
in 2013 op 2,7 procent zal uitkomen, net onder de Europese grens van
drie procent. Maar als de Kamer ervoor kiest de onbelaste
reiskostenvergoeding in stand te houden en geen alternatieve bezuiniging
heeft, loopt het begrotingstekort al snel weer op richting de drie procent.
Genoeg vuurwerk dus bij de begrotingsbesprekingen die volgen op Prinsjesdag.
Lees ook:
nuttig zijn
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl